Schilderswerkgelegenheidsproject in de gemeente Stadskanaal voor het tweede jaar succesvol
‘Niet vér- maar béoordelen’
STADSKANAAL – De gemeente Stadskanaal wil graag een aantal moeilijk bemiddelbare werklozen helpen. En schildersbedrijven weten niet waar ze nieuwe medewerkers vandaan moeten halen. Een en een is twee, zou je zeggen. Een win-winsituatie. Het ligt wat gecompliceerder. En toch slagen ze er in Stadskanaal in dit dubbele doel te bereiken. Jaar op jaar.
Om deze werklozen aan de slag te krijgen moesten er heel wat weerstanden worden overwonnen: vooroordelen, onwil, investering in tijd en in geld, onwetendheid, gelatenheid. ‘Ik geef het eerlijk toe’, zegt Bert Eling, directeur-eigenaar van Zandstra Schilderwerken uit Stadskanaal, ‘Het duurde even voordat ook ik over mijn vooroordeel heen kon stappen. Over het feit dat ik me niet voor kon stellen dat “zulk soort” jongens, die al ik weet-niet-hoe-lang thuiszitten, iets voor ons zouden kunnen betekenen. Gelukkig weet ik inmiddels beter. Door verschillende oorzaken, zoals onzekerheid, sociaal-maatschappelijke problemen en ziekte, zitten er heel veel mensen in de bijstand die dolgraag willen werken, maar zonder dit duwtje in de rug niet uit dat isolement komen. En daar zitten heel goede mensen tussen. Trouwens ook omgekeerd: mensen waarvan ik nog steeds denk: dat wordt nooit iets.’ Al in 2015 startte het eerste en succesvolle project.
‘Een kans om uit het isolement te komen’
Erik Lassche, directeur van arbeidsbemiddelaar M-Ployee in Stadskanaal, had al sinds 2014 contact met de gemeente Stadskanaal over hoe bedrijven doelen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen konden bereiken en hoe moeilijk te bemiddelen mensen te bewegen zouden zijn om zich voor verschillende sectoren te interesseren. Zo ook voor de schilderssector. Daar heb je partners voor nodig. Het is niet toevallig dat de overbuurman van M-Ployee, Zandstra Schilderwerken en ook de buurman, SealteQ, conserveerder van staal- en betonwerken, al snel aanschoven om de mogelijkheden te onderzoeken.
Eling: ‘We zagen het probleem van een tekort aan arbeidspotentieel natuurlijk al veel langer geleden op ons afkomen. Nu, met een aantrekkende markt en een versnelde vergrijzing, neemt het tekort aan mensen met de dag toe. Toen dachten we al na waar de “handjes straks vandaan zouden moeten komen”. Scholing zou theoretisch een oplossing kunnen bieden, maar daar stagneert om uiteenlopende redenen het een en ander.’ Lassche: ‘Ouders geven vaak de voorkeur aan algemeen onderwijs, zoals vmbo-t of havo, in plaats van aan het vakonderwijs. Ict en administratief heeft de voorkeur. Ook de bekendheid met de diversiteit van het vak schilderen ontbreekt.’ Lassche: ‘Ook hier is scholing de kern van dit project. Heel praktisch van insteek. Zes weken lang basisvaardigheden aanleren en veiligheidsinstructies eigen maken. Maar niet voordat we eerst gesprekken, zogenaamde speeddates, met de potentiële deelnemers hebben gevoerd. Ook het project dat nu loopt, alweer voor het tweede achtereenvolgende jaar.
Na 15 gesprekken zijn er 10 met de opleiding gestart, het maximum te plaatsen aantal.’ Albert-Jan Kamping, projectleider bij SealteQ: ‘Ook wij presenteren ons, want na die basisopleiding en een stageperiode mogen ze kiezen. Ofwel voor ons, dan gaan ze aan de slag als constructieschilder van staal en beton bij infrastructurele werken zoals bruggen en viaducten, ofwel voor Zandstra als schilder in de bouw.’ Marcel Nijmanting, projectleider en begeleider van de jongens binnen Zandstra Schilderwerken, vult aan: ‘Het feit dat iemand geen vlot sollicitatiegesprek kan voeren betekent nog niet dat hij zijn vak niet goed zou kunnen verstaan. Geef ze het voordeel van de twijfel en stel ze in staat om vertrouwen op te bouwen. Daar schort het vaak aan. We laten ze zien wat het vak inhoudt. Plus we laten zien dat we in ze investeren, dat we ze een beroepsperspectief willen bieden.’ Eling: ‘Dus niet véroordelen, maar béoordelen.’ Kamping: ‘Gelukkig ziet een deel van de deelnemers het als een kans om uit het isolement te komen. Inderdaad, een win-winsituatie.’ Zonder een uitgesproken bedrijfsdoel van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) te hebben geformuleerd, realiseren de partners dat het project, zeker in eerste instantie, geld kost. Ook de inrichting van een schildersopleiding in het pand van TSH (Technical Support Holland) in Emmen vraagt om de nodige investeringen.
Kamping: ‘Nee, dit is geen subsidietraject, maar een investering. Tijd, bedrijfskleding, gereedschapskoffer, materialen en vervoer, dat soort zaken. Voor allen, dus ook voor diegenen die het niet redden.’ Gedurende de periode van het project, een half jaar, werken de deelnemers met behoud van uitkering, zonder extra verdiensten. Kamping: ‘Maar wanneer iemand het goed doet kun je al wel een mogelijk vervolgpad uitstippelen en iets in het vooruitzicht stellen. Zo gaf iemand uit het vorige traject aan dat hij graag zijn groot rijbewijs zou willen halen. Dat is inmiddels gebeurd. Ook hij heeft inmiddels een vast contract.’ Eling: ‘Aan het vorige project hebben ook wij een prachtmedewerker overgehouden. Die hebben we natuurlijk aangenomen. Een topper. Dat zoiets lukt, daar kun je van genieten.’
‘Als het lukt, daar kun je van genieten’
Natuurlijk kan er geen onbeperkte stroom medewerkers via dit project uitstromen naar de twee deelnemende bedrijven. Nijmanting: ‘Gezien het aantal leermeesters kunnen we binnen ons bedrijf vier jongens begeleiden. Dat verdienen ze ook. Je kunt ze niet aan hun lot overlaten. Ze moeten tijdens de opleiding fouten mogen en kunnen maken en er moet voldoende capaciteit zijn om ze uitleg te geven en bij te sturen. De jongens hebben allemaal hun eigen verleden en nemen uiteenlopende karakters mee. Ze komen ook nog eens in een bestaande werkcultuur terecht. Het is aan ons om daar goed mee om te
gaan.’ Eling: ‘We hebben binnen de bedrijven onze eigen gedragsregels. Met respect met elkaar omgaan is daarbij heel belangrijk. Dat lukt niet altijd meteen, maar dan krijgen ze de gelegenheid om dat bij te sturen en dat aan te leren. En zo niet, houdt het op.’ Een punt van aandacht is het tijdstip van het project. Kamping: ‘Organiseer je het in het hoogseizoen, zoals nu het geval is, dan leg je jezelf een stevige druk op. Immers, je ontrekt eigen mensen aan het bedrijf om de jongens zowel technisch als sociaal-maatschappelijk intensief te kunnen begeleiden. Dat kan wat ons betreft ook in een betere periode.’ Lassche: ‘Dat heeft vooral te maken met de verschillen in bedrijfs- en organisatiecultuur tussen de gemeente, wij als arbeidsbemiddelaar en Zandstra en SealteQ.’ Kamping: ‘Ook voor de jongens zou het goed zijn om juist in de winter niet in oude gewoonten terug te vallen.’ Lassche: ‘In een eigen opleidingscentrum, als het kan voor meerdere beroepen. Ook daar denken we over na.’ Wat allemaal niet wegneemt dat het project ook volgend jaar weer een vervolg krijgt.
Dan stellen alle deelnemende partijen weer geld,tijd, mensen en middelen ter beschikking om opnieuw met 15 kandidaten te gaan praten of ze geschikt zijn voor het schildersvak. En net zoals vorig jaar stelt de gemeente ook dit jaar daarvoor enkele onderhoudsprojecten ter beschikking waar de deelnemers het vak onder de knie kunnen krijgen. Denk daarbij aan scholen, een sporthal en een gymzaal, maar ook aan het onderhoud van bruggen en viaducten. En gezien de economische vooruitzichten kunnen ze bij Zandstra Schilderwerken en SealteQ in de nabije toekomst nog wel extra arbeidspotentieel gebruiken.